Bez kategorii

Historia bankowości: Od Renesansu do XIX wieku

W okresie Renesansu operacje bankowe stały się powszechnym zjawiskiem. W 1609 roku powołano Bank Amsterdamski, który po raz pierwszy w historii zagwarantował utrzymanie 100% rezerw dla depozytów na żądanie. Bank trzymał się tej zasady przez 170 lat i dzięki temu może nie osiągnął wysokich dochodów, ale przetrwał wszystkie kryzysy.

Od XVI wieku złotnicy w Anglii zajmowali się udzielaniem pożyczek, wymianą pieniędzy czy handlem kruszcami. Wcześniej to skrybowie zajmowali się przechowywaniem depozytów w celu udzielania pożyczek. Kupcy przechowywali złoto u londyńskich złotników, którzy posiadali prywatne skarbce i pobierali opłaty za usługi. Za każdy depozyt złotnicy wystawiali kwity potwierdzające ilość i czystość metalu. Kwity nie mogły być cedowane (tj. odstępowane na rzecz innej osoby), a z czasem złotnicy przejęli rolę skrybów, udzielając pożyczek w imieniu deponenta. Złotnicy angielscy poszerzyli zakres usług bankowych, wystawiając weksle na zdeponowane pieniądze, które stanowiły pożyczkę dla złotnika. Z racji tego, że weksle były płatne na żądanie, a pożyczki dla klientów złotnika były spłacane w dłuższym okresie, była to wczesna forma bankowości oparta na rezerwie cząstkowej. Weksle stały się wygodną formą pieniądza z gwarancją zapłaty ze strony złotnika.

W 1694 roku na wyspach utworzono Bank Angielski, który po aferze ze spekulacjami spółek kolonialnych zawiesił działalność w 1797 roku. W 1656 roku pojawił się Bank Szwecji, który został później znacjonalizowany i uznawany jest za pierwszy nowożytny bank państwowy. Bank ten zaczął wydawać kwity depozytowe (banknoty) na sumę wyższą niż wartość depozytu, co miało wpływ na wsparcie pieniądza kruszcowego i kreowało sztuczny popyt.

W XVIII-wiecznej Francji finansista John Law stał się autorem nowego systemu bankowości, który zakładał emisję zbyt dużej ilości banknotów i doprowadzenie do spekulacyjnej bańki finansowej. Bańka pękła w 1720 roku, a jej skutkiem był upadek handlowej Kompanii indyjskiej. W latach 80. XVIII wieku miała miejsce inflacja i chaos finansowy, które stały się jednymi z przyczyn Wielkiej Rewolucji Francuskiej.

Adam Smith przedstawił teorię „niewidzialnej ręki”, tworząc systemy gospodarki wolnorynkowej (1776). Miało to wpływ na ograniczenie ingerencji państwa w sektor bankowy i gospodarkę. Idee wolnego rynku i kapitalizmu doskonale ugruntowały się w USA. W Stanach Zjednoczonych powstały bowiem banki narodowe, które zabezpieczały banknoty za pomocą zakupu papierów wartościowych, co przyczyniło się do wyparcia działalności banków stanowych. W 1904 roku w stanie Teksas doszło do delegalizacji banków korporacyjnych.

W XIX wieku za pionierów bankowości uchodzili Rothschildowie, którzy trudnili się udzielaniem pożyczek Bankowi Anglii i kupowaniem obligacji rządowych na giełdach. Ich majątek był uważany za największy w historii nowożytnej. Nathan Mayer Rothschild handlował na giełdzie nie tylko instrumentami finansowymi, lecz później zaczął handlować również złotem, które stało się podstawą jego działalności. Od 1811 roku zaczął finansować wojsko angielskie, m.in. podczas walk przeciwko Napoleonowi.

Rothschildowie wspierali systemy kolejowe, dorzucając swoje „trzy grosze” do finansowania projektów, takich jak np. Kanał Sueski. Stali się właścicielami licznych firm: Alliance Assurance (1824; obecnie Royal & SunAlliance), Chemin de Fer du Nord (1845), Rio Tinto Group (1873), Société Le Nickel (1880; obecnie Eramet) oraz Imétal (1962; obecnie Imerys). Rothschildowie finansowali wiele przedsięwzięć, m.in. wyprawy Cecila Rhodesa do Afryki i utworzenie kolonii Rodezja.

Podczas wojen napoleońskich Francja stała się międzynarodowym centrum finansowym, posiadając bank narodowy i całą paletę banków prywatnych. Rothschild założył w 1812 roku bank „De Rothschild Frères”. Ciekawostką związaną z bankiem Rothschilda jest fakt, że finansował on wojny prowadzone przez Francję i jej ekspansję kolonialną.

Dużą rolę w historii bankowości odegrały banki kupieckie, takie jak: Goldman Sachs, Kuhn, Loeb & Co. oraz J.P. Morgan & Co. Ich głównym źródłem zysku były prowizje od sprzedaży zagranicznych obligacji z Europy. W tamtym okresie banki były zobowiązane do ujawniania rezerw kapitałowych, dlatego rodzinne banki handlowe istniały przez lata i cieszyły się dobrą reputacją.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *